Karapapak Türkleri kimlerdir? Karapapak Türkleri Alevi midir? Karapapak Soy Ağacı? Hangi boydan?

Karapapak Türkleri kimlerdir? Karapapak Türkleri Alevi midir? Karapapak Soy Ağacı? Hangi boydan?

Karapapakların mensup olduğu Türk boyu “Kıpçaklar” Kafkasya’nın Daryal ve Derbend geçitlerinden aşarak Kafkaslara inmişlerdir.

Karapapaklar veya Terekemeler (Azerice: Qarapapaqlar, Tərəkəmələr), Kuzey Kafkasya’da Derbent, Gürcistan’da Kvemo Kartli, Azerbaycan’da Kazah, İran’da Sulduz ve Türkiye’de de genel olarak Kuzeydoğu Anadolu’da yaşayan Azerbaycan Türklerini oluşturan etnik boylardan biridir.

Terekemelere ayrıca “Karapapak” da denmektedir. Terekemeler, Kars, Iğdır, Ardahan, Iğdır, Muş, Erzurum, Erzincan, Sivas, Amasya, Van, Ağrı, İstanbul, Ankara, İzmir, Adapazarı, Bursa gibi şehirlere göç eden çok sayıda Karapapak vardır.

Daryal’dan geçen Kıpçaklar, Kazak, Borçalı, Sıgrak ve Zagatala bölgelerine; Derbend’den geçenler ise Azerbaycan’ın orta bölgelerine yerleşmişlerdir. Azerbaycan’ın Kazak şehrinin Karapapak köyü (ACE 1979: 64) ile Gökçay’ın Karabörklü köyünün bu tayfalar tarafından kurulduğu kabul edilir. Karapapakların en kadim yurtlarından biri olan Gürcistan’daki‚Borçalı‛ bölgesi ile Kıpçak tayfalarından ‚Burç oğlu/Borçoğlu‛ tayfasının adındaki benzerlik de tesadüfî olmasa gerek (Bala 1977:330; ACE 1979: 64). Togan, Kıpçaklardan 16 kadar büyük uruğun bulunduğunu ve bunlardan birinin Kara Börklü adını taşıdığını, ayrıca Borçoğlu veya Borocoğlu diye bahsi geçen Türklerin bu bölgeye adlarını veren‚Borçalılar‛ olduğunu
bildirir (Togan 1981: 163, 172).

Ermeni müelliflerden Abbas Katina ve ondan naklen Musa Horen de 197-216 yıllarında Borçalı Türklerinin Dağıstan’da oturduklarını daha sonra aşağılara indiklerini bildirir (Togan 1979: 98). Karapapaklar, zamanla bugünkü İran coğrafyasının içlerine yayılırlar.

Hatta Zagros yaylalarında yaşayan Kaşkaylar arasında bulunan ve bir kısmı Moğollarla birlikte Doğu Avrupa seferine giden ‚Külah-ı siyah‛ adlı tayfa ile Güney Azerbaycan’ın Meşkin çevresindeki ‚Gön Papaklar‛ ve Fars eyaletinde Baharlu Türkleri arasında yaşayan ‚Külah-ı pustî‛lerin de Borçoğlu/Karapapak Türkleri olduğu ileri sürülmektedir (Bala 1977: 330; Togan 1981: 172). Diğer yandan Karakalpakistan’daki Peçenek boyundan ‚Karakalpaklar‛ ile Kıpçak boyundan ‚Karapapaklar‛, Reşid Rahmeti Arat’ın (1997: 285) ifadesiyle ‚iki kardeş urukturlar‛.” A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] (sayı 48 sayfa 273) KARAPAPAK TÜRKLERİ Dr. Ali KAFKASYALI