El Cezeri kimdir, kısaca hayatı? El Cezeri’nin hayatı ve icatları

El Cezeri kimdir, kısaca hayatı? El Cezeri’nin hayatı ve icatları

El Cezerîİ 1136 yılında Cizre’de doğdu, 1206 yılında Cizre’de hayatını kaybetti.

İslam’ın Altın Çağında çalışmalar yapan Müslüman Arap mucit ve mühendis olan Cezeri’nin sibernetiğin ilk adımlarını attığı ve ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilir. Aynı zamanda El Cezeri’nin Leonardo da Vinci’ye ilham kaynağı olduğu düşünülür.

El Cezeri’nin tam ismi Ebu el-İzz b. İsmail b. El-Rezzaz el-Cezeri’dir. Kendisinin doğum yılını ve ölüm tarihini tam olarak bilememekteyiz fakat kendisinin 13. Yüzyılda Diyarbakır bölgesinde yaşadığı düşünülür. Kendisi Müslüman bir mühendistir.

Kendi döneminde Fırat ile Dicle nehirleri arasındaki bölgeye cezire (ada) denirdi. Bu nedenle kullanılan Cezeri adı aslında onun lakabıdır. El Cezeri 25 yıl boyunca Artuklu sarayında saray mühendisliği görevi yapmıştır. Kendisi Orta çağın ve İslam Altın Çağı’nın en önemli mühendisi olarak görülmekte olan değerli ve çağının ötesinde bir kişiliktir.

CEZERİ’NİN HAYATI

1136 yılında Cizre’nin Tor mahallesinde doğmuştur. Lakabını yaşadığı şehirden alan El Cezeri, öğrenimini Camia Medresesi’nde tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarında yoğunlaştı ve pek çok ilke ve buluşa imza attı.

Batı yazınında M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu belirtilse de, robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, Cezeri’ye aittir. 13. Yüzyılda yaşamış olan El Cezeri’nin hayatı hakkında bildiklerimiz çok kısıtlıdır. Kendisinin Artuklu Sarayı’nda 25 yıl kaldığını ve burada saray mühendisliği görevinde kaldığını, Diyarbakır bölgesinde yaşamış olduğunu biliyoruz ve yaptıkları hakkında elimizde bilgiler mevcuttur. Onun icatları aşağıdaki gibidir.

El Cezeri verdiği eserler ile, kendisinden sonrakilere bıraktığı bilgiler ile Sanayi Devrimine dahi teknik yönden katkılar sunmayı başarabilmiştir. 1200’lü yıllarda o Artuklu Emiri’nin sarayında yaptığı çizimler, tasarımlar, çalışma prensipleri, teknikler; 21. Yüzyılda bizim bugün trenler, gemiler, otomobiller, enerji santralleri ve tüm karışık mekanizmaları yapabilmemizi sağlayan bir önayak olmuştur.

• Saz çalan robot
• Su saatleri
• Su pompalarını çalıştıran makineler
• Mum saatleri
• El yıkama ve abdest alma aparatları
• Meşhur fil saati