Türkiye’deki Kolluk Kuvvetleri Nelerdir ?

05.10.2021

Türkiye’deki kolluk kuvvetleri

Türkiye Cumhuriyetindeki kolluk kuvvetlerinin sınıflandırılması ve türlerine göre ayrımıdır. Türkiye’deki kolluk kuvvetlerinin çoğu Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığına bağlıdır.

Kolluk kuruluşları adli kolluk ve idari kolluk olmak üzere iki türe ayrılır. Ancak 1999 ve 2002 yılından bu yana adli kolluk kuruluşunun uygulamaya geçileceği belirtilmesine ve 2005 yılında Türkiye’de yapılan yargı reformu doğrultusunda ceza muhakemesine yardımcı olması için yeniden yapılandırılan ve oluşturulan Türk Ceza Muhakemesi Kanununun 167. maddesine dayanılarak çıkartılan Türk Adli Kolluk Yönetmeliği çıkartılmasına rağmen tam anlamıyla adli kolluk kuvveti uygulamasına geçilememiştir. Yalnızca yapılan toplantılar ile geçilmesine çalışılmaktadır. Bu duruma Avrupa Birliği üyeliğine hazırlanan Türkiye hakkında düzenlenen ilerleme raporlarında da yer verilmektedir.

Adli kolluk
Adli kolluk yönetmeliğinin 4. maddesinde belirtildiği üzere, Türkiye’de Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı Polis Merkezi Amirlikleri, Jandarma Genel Komutanlığına bağlı jandarma karakolları, Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı sahil karakolları ve yüzer karakollar olan bot teşkilatları ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğüne bağlı gümrük muhafaza kaçakçılık ve istihbarat müdürlükleri ile bölge ve kısım amirliklerinde Görevlendirilen personel adli kolluk görevini öncelikli olarak Cumhuriyet Savcısına bağlı olarak yürütürler.

Bu yönetmelik maddesinden de anlaşılacağı üzere; Türkiye’de Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü adli kolluk görevini yürütmektedirler.

İdari kolluk
Diğer adıyla önleyici kolluk görevini; Türkiye’de Emniyet ve Asayişi sağlamak amacıyla görev yapan Emniyet Genel Müdürlüğü , Jandarma Genel Komutanlığı , Sahil Güvenlik Komutanlığı yerine getirir.

İdari kolluk amiri, 5442 sayılı Türk İl İdaresi Kanununun 9. maddesi ç bendi ve 11. maddesi ç bendi uyarınca Vali ve Kaymakamlardır. Aynı zamanda genel idari kolluk makamlarından İçişleri Bakanı, Valiler, Kaymakamlar ve bucak müdürleri (5442 sayılı Kanun md. 11, 32 ve 43 gereğince) bireysel kolluk işlemleri de yapabilir.

İdari kolluk görevi, suç oluşmadan önce meydana gelen tüm olaylar olarak değerlendirilebilir. İdari yani önleyici polis, kamu düzenine engel oluşturan, kanunların suç saydığı eylemleri önlenmekle görevli kolluk kuvvetidir.

Genel yapılandırma Düzenle
Adli kolluk ve İdari kolluk kavramını göz önüne aldığımız takdirde Türkiye’de 3 üç adet kolluk kuvveti bulunur. Bunlar Emniyet Genel MüdürlüğüSahil Güvenlik Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığıdır. Türkiye’deki kolluk kuvvetlerinin yapılandırılması şu şekildedir. Bu web sitesinde kolluk kuvvetlerinin bilmesi gereken mevzuatlar hakkında çeşitli makaleler paylaşılmaktadır.

Adli kolluk ve İdari kolluk kavramını göz önüne aldığımız takdirde Türkiye’de 3 üç adet kolluk kuvveti bulumaktadır. Bunlar Emniyet Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığıdır. Türkiye’deki kolluk kuvvetlerinin yapılandırılması şu şekildedir.

Genel kolluk kuvvetleri


Emniyet Genel Müdürlüğü

Belediye sınırları içerisinde emniyet ve asayişi sağlamak ile görevli olan Türk Polis Teşkilatı bir genel kolluk kuvvetidir.

Jandarma Genel Komutanlığı
Belediye sınırları dışında emniyet ve asayişi sağlamak ile görevli olan Jandarma Teşkilatı bir genel kolluk kuvvetidir.

Sahil Güvenlik Komutanlığı
Sahil ve denizlerde emniyet ve asayişi sağlamak ile görevli olan Sahil Güvenlik Komutanlığı; bünyesinde Subay, Astsubay, Uzman Erbaş, Erbaş ve Er barındıran barışta İçişleri Bakanlığına bağlı, savaş hallerinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı emrinde çalışan yarı askeri bir genel kolluk kuvvetidir.

Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesindeki Özel kolluk kuvvetleri


-Trafik Polisi Düzenle
Devlet yolları ve Belediye sınırlarında bulunan yollarda trafik güvenliğini sağlayan ve Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı olarak görev yapan trafik polisleri bir özel kolluk kuvveti görevlisidirler.

Otoyol Trafik
Otoyol Trafik veya Otoyol Trafik Polisi, 2011 yılında Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde ayrı bir birim olarak oluşturulmuş ve yalnızca otoyollar ile bunlara bağlı yollarda trafik güvenliği ile trafik suçlarına müdahale ettiklerinden dolayı bir özel kolluk kuvveti görevlisidirler.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi
1966 yılından beri Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı olarak çalışan çarşı ve mahalle bekçileri 1995-2016 yılları arasında istihdam edilmemesine rağmen yeniden başlayan alımlarla, Türkiye’de 70 kadın 21.000 mahalle bekçisi vardır. Genel kolluğa yardımcı bir kuruluş olmakla birlikte polise, jandarmaya ve sahil güvenliğe tanınan genel kolluk kuvveti haklarının tamamına sahip değillerdir.

Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanlığı
Polis Özel Harekat
-Karşı Atak Timi

Karşı Atak Timi(CAT) , Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanlığı Merkez Binasının koruma görevini yürüten özel yetiştirilmiş personeldir.

Jandarma bünyesindeki Özel kolluk kuvvetleri


Jandarma Trafik
Jandarma Trafik, en az İlçe Jandarma Komutanlıkları bünyesinde, Belediye sınırları ve şehirler arası devlet yollarının dışındaki köy yollarında trafik suçları ile mücadele ve müdahale eden özel güvenlik kolluk görevlisidirler. Ayrıca Jandarma Trafiğin de Otoyol Jandarma Trafik bölümü bulunmaktadır. Ancak Jandarma Trafik ve Otoyol Jandarma Trafik arasında görev ve hiyerarşi yönünden herhangi bir ayrım bulunmamaktadır.

-Jandarma Otoyol Trafik

2020 yılı itibariyle Otoyol Trafik Polisleri gibi Jandarma bünyesinde de Otoyol Trafik birimi kurulmuştur. Örneğin; Kuzey Marmara Otoyolu’nda Jandarma Otoyol Trafik birimleri görev yapmaktadır.

-Jandarma Özel Asayiş Komutanlığı
-Jandarma Özel Harekat
-Jandarma Arama Kurtarma

Sahil Güvenlik bünyesindeki Özel kolluk kuvvetleri
-Dalış Emniyet Güvenlik ve Arama Kurtarma


TÜRKİYE Özel kolluk kuvvetleri
Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü
Bir Özel kolluk olarak, özel kanunlar çerçevesinde ve yalnızca belirli bir amaç için kurularak teşkilatlandırılan Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü bir özel kolluk kuvvetidir.

Millî İstihbarat Teşkilatı
Millî İstihbarat Teşkilatı, kısaca MİT; özel kanunları çerçevesinde hareket eden ve öncelikli olarak dış istihbarata yönelik teşkilat, bir özel kolluk kuvvetidir.MİT kanununa tabi olarak şehir içi ve yurtdışı operasyonlarda bulunabilirler bazı operasyonlarda genel kolluk kuvvetleriyle ortak olmakla beraber bazende yetkileri dahilinde özerk biçimde görevde bulunabilirler. Genel kolluğa tanınan hakların tamamına sahiptirler.

Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı
kaçakçılık istihbaratının Türkiye Cumhuriyeti çapında planlanması, yönlendirilmesi, koordinasyonu ve istihbarat değerlendirilmesine göre yapılacak harekatın sevk ile idaresinin yönetilmesi amacıyla kurulmuştur.

Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı
Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı terörizmle mücadele için ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, bu konuda politika ve strateji geliştirme ile yükümlüdür Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı gerektiğinde Genelkurmay Başkanlığı, MİT, Dışişleri Bakanlığı, EGM ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın istediği istihbaratı toplama ve strateji belirleyip müdahale etmekle yükümlüdür.

Orman Muhafaza
Orman Genel Müdürlüğüne bağlı olarak yalnızca ormanların korunması ve ormanlar hakkında işlenen suçlarda görevli olan Orman muhafaza memurları özel bir amaç doğrultusunda, kendisine özgü kanunlarla kurulduğundan dolayı bir kolluk kuvveti görevlisidirler.

Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü
Kıyı emniyeti gemi trafik hizmetleri, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü bünyesinde, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı Gemi geçişleri ve trafik hattındaki suçlarla ilgili mücadele ve müdahale eden yardımcı kolluk görevlisidirler. İstanbul Boğazı Trafik bölümü ve Çanakkale Boğazı Trafik bölümü bulunmaktadır. Ayrıca boğazlar ve tüm Türk karasularındaki gemi refakat,tahlisiye vb hizmetleti Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü,Sahil Güvenlik Komutanlığı,Deniz polisi,Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü Deniz Birimleriyle ortak yapılmaktadır.

İnfaz koruma memurları
Ana madde: Gardiyanlık
İnfaz Koruma Memurları eski adıyla Gardiyan, 1721 sayılı kanun doğrultusunda görevli oldukları ceza infaz kurumlarında ceza infaz kurum müdürleri ve Cezaevi Cumhuriyet Savcılarının emir ve talimatları doğrultusunda ceza infaz kurumlarının iç düzenini ve disiplinini sağlamakla görevli ve yükümlü olduklarından dolayı, diğer özel kolluk kuvveti görevlilerinde olduğu gibi görev alanlarında özel kolluk kuvveti olarak görev yaparlar.

Güvenlik korucusu
Güvenlik korucuları, 442 sayılı Köy kanununa yapılan bir değişiklik ile Türkiye’de Kaymakamlıklara bağlı olarak görev yapan, emir ve komutaları bağlı bulundukları İlçe Jandarma Komutanlığı tarafından yapılan, gerektiğinde basit şekilde suçun önlenmesine yardımcı olan özel kolluk kuvveti görevlisidirler.

Kır Bekçisi 4081 sayılı Çiftçi Malları Koruma kanunu ile Bekçiler köy ve tarım arazisi sınırları içinde çiftçilerin mallarını korumak, hayvanların zarar vermesini önlemek hırsızlıklara en basit haliyle suçun önlenmesine engel olan yardımcı kolluk kuvveti olarak görevlidirler.

Belediye Zabıtası
Zabıta, Belediyelere bağlı olarak Belediye sınırları içerisinde kamusal bazı hizmetlerin yürütülmesi ve kontrolünü sağlayan zabıtalar aynı zamanda yeni kanunlarla birlikte Büyükşehir belediyelerinde trafik zabıtası olarak yetkilerini kullanırlar. Özel bir amaç doğrultusunda güvenlik görevini yürüten zabıtalar bir özel kolluk kuvveti görevlisidirler.

Askeri İnzibat
2008 yılı itibarıyla Türkiye’de asker kaçaklarını arama görevi polis ve jandarmaya verilmiştir. Ancak Askeri İnzibatlar askerin sivil hayatında nerelere gittiğini denetler. Zorda kaldığı zaman silah kullanma yetkisi vardır. Gerektiği zaman birini tutuklayıp gerekli diğer kolluk kuvvetlerine teslim edebilir.

Özel Güvenlik
Özel Güvenlik Görevlileri, genellikle bir özel devlet kurumuna, güvenlik şirketine, bankaya veya işletmeye bağlı olarak çalışan, Türkiye’de 2004 yılında yayınlanan 5188 sayılı Türk Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun doğrultusunda görev yapan özel kolluk kuvveti görevlisidirler. Ayrıca Sivil Savunma Uzmanlığı görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olunması asli görevidir.

Kolluk yetkisini kullanan kamu görevlileri
Özellikle, genel kolluğun her an bulunamadığı yerlerde; örneğin trenlerde makinist ve onun emirlerine bağlı olarak kondüktörler, gemilerde Gemi kaptanı ve emrinde bulunan diğer görevliler ile köylerde köy muhtarı ve azalar ya da bunlara benzer şekilde okullarda görevli müdür ve öğretmenler gerektiğinde suçların öğrenilmesi, açığa çıkartılması veya meydana gelen suçlarda suç ile ilgili delillerin korunması ve genel kolluk kuvvetine haber vermekle görevli bir kolluk kuvveti görevlisidirler. Genel kolluk kuvvetleri ile aynı özel kolluk görevlileri gibi işbirliği yaparlar.Bu web sitesinde kolluk kuvvetlerinin bilmesi gereken mevzuatlar hakkında çeşitli makaleler paylaşılmaktadır.

You cannot copy content of this page